Bacterien

De basisrol van bacteriën

In de natuur zorgen bacteriën ervoor dat organisch materiaal wordt afgebroken en voedingsstoffen weer beschikbaar komen voor planten. In een vijver nemen ze dezelfde rol op zich: ze zetten afvalstoffen zoals ammoniak en nitriet om in minder schadelijke verbindingen. Zonder bacteriën zou het water snel troebel worden, zouden vissen ziek worden en zouden filters niet goed functioneren.

Soorten bacteriën in vijvers

Niet alle bacteriën zijn hetzelfde. Voor vijvers worden vooral de volgende soorten gebruikt:

• Nitrificerende bacteriën: zetten ammoniak om in nitriet en vervolgens in nitraat, dat door planten wordt opgenomen.
• Denitrificerende bacteriën: breken nitraten af en helpen zo het stikstofgehalte laag te houden.
• Slijm en slibafbrekende bacteriën: ruimen organisch vuil op de vijverbodem op, waardoor minder slib ontstaat.
• Probiotische bacteriën: ondersteunen de algehele balans in de vijver en verbeteren de weerstand van vissen.

Deze mix van bacteriën zorgt ervoor dat het filter op meerdere niveaus werkt: mechanisch én biologisch.

Hoe werken bacteriën in het filter?

Filters zijn uitgerust met materialen zoals schuimen, matten of bioballen. Deze hebben een groot oppervlak waarop bacteriën zich kunnen hechten. Zodra het water door het filter stroomt, komen afvalstoffen in contact met de bacteriekolonies. Daar worden ze afgebroken of omgezet in stoffen die minder schadelijk zijn. Dit biologische proces draait dag en nacht, mits er voldoende zuurstof aanwezig is en de bacteriën de juiste omstandigheden hebben.

Vooral in de opstartfase van een vijver of na een schoonmaakbeurt is het belangrijk om bacteriën toe te voegen, omdat de natuurlijke populatie nog te klein is.

Voordelen van bacteriën

• Helder water: door afbraak van zweefvuil en slib vermindert troebelheid.
• Gezonde vissen: schadelijke stoffen zoals ammoniak worden sneller afgebroken.
• Stabiel ecosysteem: bacteriën houden de balans tussen vissen, planten en micro-organismen in stand.
• Minder onderhoud: doordat slib wordt afgebroken, hoeft de vijver minder vaak grondig gereinigd te worden.

Deze voordelen maken bacteriën onmisbaar in elk filtersysteem, van kleine siervijvers tot grote koivijvers.

Toepassingen in de praktijk

Bacteriën worden vaak verkocht in poeder-, vloeibare of tabletvorm. In het voorjaar, wanneer de vijver opnieuw tot leven komt, is het verstandig om extra bacteriën toe te voegen. Ook na een filterreiniging of een medicijnbehandeling is een bacterieboost noodzakelijk, omdat veel bacteriën dan verloren zijn gegaan. Bij koivijvers, waar de belasting door vissen hoog is, zijn regelmatige toevoegingen vrijwel altijd nodig. Door dit structureel te doen, blijft de biologische werking van het filter op peil.

Aandachtspunten bij gebruik

Om bacteriën effectief te laten werken, zijn enkele factoren belangrijk:

• Temperatuur: bacteriën worden pas echt actief bij watertemperaturen boven de 10 °C.
• Zuurstof: zonder voldoende zuurstof functioneren de kolonies niet goed.
• Geen chloor of chemicaliën: deze doden bacteriën en verstoren de filterwerking.
• Regelmaat: voeg bacteriën op vaste momenten toe, bijvoorbeeld maandelijks tijdens het groeiseizoen.

Wie deze voorwaarden in acht neemt, haalt het maximale uit zijn bacteriebehandelingen.

Handige tips voor vijverliefhebbers

• Start elk voorjaar met een bacteriestart om het seizoen goed te beginnen.
• Voeg bacteriën toe in de avonduren, dan is de UV-straling van de zon minder schadelijk.
• Zet de UVC lamp tijdelijk uit bij toevoeging, zodat bacteriën zich goed kunnen hechten.
• Kies producten die passen bij jouw vijvertype: er zijn speciale bacteriën voor zwemvijvers, koivijvers en natuurrijke vijvers.
• Combineer bacteriën met zuurstofverhogende maatregelen, zoals luchtstenen of watervallen.